Evaluatie Groeipakket: ons advies

De aanpassingen die wij vragen hebben betrekking op twee aspecten: de pleegzorgtoeslag en de school- en studietoelage.

Een concrete case toont het probleem:

J is 19 jaar en een pleegjongere in voortgezette jeugdhulp. J zat voorheen in een pleeggezin maar de situatie werd onwerkbaar, waardoor de pleegzorgdienst zelf op zoek ging naar een nieuw pleeggezin. P die J al jaren kent, biedt zich aan en J wordt aan zijn pleegzorgen toevertrouwd. De pleegzorg verloopt naar omstandigheden optimaal.

P is alleenstaande vader met twee studerende kinderen (waarvan één ten laste). Daar komt J dus bij. P heeft een normaal inkomen, maar heeft recent op latere leeftijd noodgedwongen een bescheiden huis gekocht, waaraan nog verbouwd wordt. De lening is draagbaar maar laat amper financiële marge, waardoor een kot huren voor één van de kinderen financieel onmogelijk is.

J studeerde al voor de toewijzing aan P een jaar aan de universiteit en zit daar op kot. J is een heel goede student en beschikte dat eerste jaar over een studietoelage. Die studietoelage wordt dit jaar onverwacht niet toegekend door de toepassing van een regel die stelt dat het kind 1 jaar en 1 dag in hetzelfde pleeggezin moet wonen om automatisch recht op de studietoelage te hebben; zoniet wordt er naar het inkomen van het pleeggezin gekeken. Het inkomen van P overschrijdt de ingestelde limiet.

Voor J valt er zo’n 5.700 euro aan verwachte inkomsten weg, waarmee hij de kothuur en de daaraan verbonden kosten (nutsvoorzieningen, verzekeringen,…) betaalde. Bovendien krijgt J nu een bijkomende factuur van de universiteit van 1.983 euro, omdat hij niet langer aanspraak kan maken op de sociale maatregelen voor studenten met een ‘studiebeurs’ (zoals verlaagd inschrijvingsgeld). P is niet bij machte om dit financieel gat te vullen.

Onze vraag: Zijn er mogelijkheden om bij een overstap binnen Jeugdhulp de vereiste “minstens 12 maanden verblijf in het pleeggezin” te schrappen?

Bij de uittekening van het nieuwe Groeipakket werd ervoor gekozen om de vroegere forfaitaire kinderbijslag, nu pleegzorgtoeslag, bij perspectiefbiedende pleegzorg per definitie toe te kennen aan het pleeggezin - en niet langer aan de ouders (met een overgangssituatie voor de lopende plaatsingen).

Al in februari 2017 signaleerden we op basis van de conceptnota onze bezorgdheid over die keuze. Samen met Netwerk tegen Armoede en Oudersparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen (nu Ouderspunt) formuleerden we toen ons voorbehoud, om inhoudelijke en financiële redenen. In maart 2018 schaarde de Vlaamse Vereniging Pleegzorg, organisatie van pleegouders, zich hierachter met een opiniestuk op sociaal.net.

Zelfs nu het Groeipakket al ruim twee jaar in voege is, blijven dit pleidooi en de argumenten actueel: wij horen als partnerorganisatie in gesprekken en op Dialoogdagen bij pleegouders en de ouders van kinderen in pleegzorg nog altijd de duidelijke verwachting: “keer per definitie de pleegzorgtoeslag aan de ouders uit, ook bij langdurige plaatsing.”

Wanneer kinderen langdurig niet meer thuis kunnen wonen, willen ouders en kinderen in vele gevallen contact met elkaar blijven houden. Jeugdhulp, pleegzorgdiensten en de betrokken partijen doen er alles aan om die band te vrijwaren en ouders positief te betrekken. Kinderen hebben recht op een stabiele, veilige omgeving om op te groeien, maar ook op een duurzame band met hun ouders. De pleegzorgtoeslag verlaagt de bestaande financiële drempel, waardoor ouders meer mogelijkheden krijgen om hun kind te bezoeken of hun kind al eens te verrassen met een cadeautje of door samen een wafel te gaan eten. Voor pleegouders maakt dit een klein financieel verschil; zij blijven onverkort hun recht behouden op alle andere vergoedingen, toeslagen en tussenkomsten.