We spreken over pleegzorg als mensen - de pleegouders of gastgezinnen - hun gezin ten dienste stellen van een andere persoon - het pleegkind of de pleeggast - die niet in zijn/haar eigen gezin kan of mag blijven wonen.
Naast de opvang in pleegzorg bestaat er ook opvang in tehuizen, internaten, projecten Begeleid Wonen, enzovoort.
Het gewone leven vormt de kracht van pleegzorg. Voor veel pleegkinderen en pleeggasten is dat een goede oplossing: zij vinden in hun pleeggezin geborgenheid, warmte, een kader, een sociaal netwerk,...
Daarnaast is pleegzorg ook erg verrijkend voor pleeg- en gastgezinnen omdat zij iets willen doen voor een ander. Veel pleegouders vinden pleegzorg daarom alleen al de moeite waard.
Om het "fout" lopen van een pleegzorgplaatsing op tijd te detecteren is een vlotte samenwerking tussen het pleeggezin en de dienst voor pleegzorg cruciaal. Als blijkt dat de problemen niet meer op te lossen zijn binnen het gezin, wordt er uitgekeken naar andere oplossingen. Dat kan gaan van extra begeleiding tot het zoeken van een alternatieve opvang. In sommige gevallen wordt dan beslist om de pleegzorgsituatie te stoppen.
Als ouders om welke reden dan ook (tijdelijk) niet voor hun kind kunnen zorgen, kan beroep worden gedaan op pleegzorg. Dat kan een vrijwillige vraag van de ouders zijn of een maatregel opgelegd door de jeugdrechtbank.
Dat hoeft zeker niet, maar is ook niet volledig uitgesloten.
Vooral bij kinderen die niet bij hun ouders kunnen wonen, kan de situatie waaruit ze komen hen erg gekwetst hebben. Daardoor alleen al kunnen ze (al dan niet tijdelijk) probleemgedrag vertonen. Dat is onder andere één van de vele redenen waarom de ondersteuning van een dienst voor pleegzorg zeker geen overbodige luxe is. Een goede samenwerking tussen de pleegouders en de pleegzorgdienst kan vaak al heel wat problemen terug in goede banen leiden.
In sommige uiterste gevallen wordt de situatie echter onhoudbaar voor het pleeggezin of voor het pleegkind of de pleeggast. Dan wordt er gezocht naar een beter alternatief naast pleegzorg.
Mensen met een beperking zijn niet anders dan andere mensen: zij hebben evengoed nood aan een warme omgeving, aan steun, aan veiligheid. Mensen met een beperking hebben wel bijkomende noden. Sommigen hebben behoefte aan hulpmiddelen of aan meer intensieve verzorging. Het verwerken van een beperking is niet altijd gemakkelijk, of de communicatie verloopt moeizamer. Belangrijk is dat je hem/haar ziet als een persoon met mogelijkheden, talenten en potentieel die met behulp van jouw aanwezigheid de kans krijgen naar boven te komen. Dit en nog andere elementen maken dat pleegzorg voor mensen met een beperking eigen accenten krijgt.
Je kunt een pleeggezin beschouwen als hulp die aan het natuurlijke netwerk van een kind wordt toegevoegd. Ouders zijn daarin zeer belangrijk. Het dus evident dat pleegkinderen contact kunnen hebben met hun ouders. In veel situaties is dat mogelijk. Denken we maar aan gezinsondersteunende pleegzorg. Er zijn wel situaties waar contact met de ouders moeilijker is of zelfs dat de jeugdrechter beslist dat verder contact met de familie niet goed is voor het kind. Maar ook dan blijven de ouders een belangrijke rol spelen. Zij blijven immers de ouders van het kind.
Eigenlijk zouden we die vraag aan de kinderen of gasten zelf moeten stellen. Verschillende onderzoekers hebben dat ook gedaan. Daaruit blijkt dat veel pleegkinderen/gasten zeer tevreden zijn over hun verblijf bij pleegouders. Kinderen hebben het soms wel moeilijk om te begrijpen wat er met hen en hun ouders gebeurt.
Ja. Als het mogelijk of aangewezen is, zoekt pleegzorg naar pleeggezinnen die meerdere kinderen uit één gezin samen kunnen opvangen.
Het is aan te raden om enig leeftijdsverschil in acht te nemen. Ieder kind heeft een eigen plekje nodig in het gezin. Een pleegkind kan door ervaringen enige achterstand hebben opgelopen. Het is niet fijn om dat dagelijks te ervaren. Door je eigen kind kan bovendien een pleegkind van dezelfde leeftijd als een bedreiging ervaren worden.
Wettelijk gezien zijn er maar weinig minimumvoorwaarden om pleegouder te worden. Pleegouders moeten meerderjarig zijn en een getuigschrift van goed gedrag voorleggen dat niet bezwarend is voor pleegzorg. Pleegzorg laat kandidaat-pleegouders wel een selectieprocedure volgen. Daarinwordt nagegaan of zij geschikte pleegouders zouden zijn. In de praktijk kan dus niet iedereen zomaar pleegouder worden.
Ja, in principe kan dat. De gezinssituatie van een kandidaat-pleegouder op zich is geen criterium voor pleegzorg. Wat telt is dat je een kind structuur, warmte en veiligheid kan bieden en dat je respect hebt voor zijn/haar ouders.Tijdens de selectie wordt wel steeds afgewogen welke invloed pleegzorg op je gezinssituatie kan hebben en welke invloed je gezinstoestand op de pleegzorgsituatie kan hebben.
Ook bij pleegzorg voor volwassenen is het belangrijkste element dat je betrokkenheid en ondersteuning kan bieden. Dat je hem/haar ziet als een persoon met mogelijkheden, talenten en potentieel die met behulp van jouw aanwezigheid de kans krijgen naar boven te komen.
Ja. Aan het einde van de selectie spreek je met pleegzorg af welk profiel je hebt als pleeggezin. In dat profiel staat omschreven voor welk soort pleegzorg je wenst samen te werken. Als er een specifieke vraag is, vraagt pleegzorg om binnen je gezin te overleggen of je daarop wilt ingaan. En ten slotte is de kennismakingsperiode met het kandidaat-pleegkind of de pleeggast ook een periode om te beslissen of je verder wilt samenwerken in die situatie.
In noodsituaties kan pleegzorg wel vragen of je het zou zien zitten om buiten je profiel te gaan. Pleegouders zijn niet verplicht om daarop in te gaan. Anderzijds stellen we vast dat dergelijke pleegzorgsituaties niet per definitie slecht hoeven te lopen.
Ja. In meer dan de helft van de pleegzorgsituaties zijn de pleegouders familieleden of kennissen van de pleegkinderen of pleeggasten.
Je kunt over pleegzorg al veel informatie terugvinden op deze website. Als je graag informatie op papier wilt, kun je een informatiepakket aanvragen door hier te klikken. De volgende stap is het vrijblijvend bijwonen van een informatieavond. Ook als je al zeker bent van je beslissing dien je je in te schrijven voor een informatieavond. Het is immers de eerste stap van de selectieprocedure. Hier vind je de data van de informatieavonden bij jou in de buurt.
Je dient een selectieprocedure te volgen om na te gaan of je geschikt zou zijn als pleegouder.
Die selectieprocedure bestaat uit het bijwonen van een informatieavond, het volgen van een aantal vormingsavonden en gesprekken met een begeleider van pleegzorg. Per provincie kan dat lichtjes verschillen. Gedurende zo een vorming leer je wat pleegzorg is, met welke situaties je geconfronteerd kan worden en hoe je daarmee om moet gaan, wat de achterliggende problemen van pleegkinderen kunnen zijn, hoe je met ouders omgaat, hoe de administratie in elkaar zit, etc. Na het succesvol afronden van die procedure ontvang je een attest dat aantoont dat jij aan pleegzorg mag beginnen. Dat attest kan ten allen tijde worden geweigerd of ingetrokken.
Bij pleegzorg voor volwassenen heb je een kennismakingsgesprek en een selectiegesprek met één of meerdere begeleiders van pleegzorg. Het volwassenenteam overlegt daarna of ze denken dat jij geschikt bent als pleegouder, waarna je een attest ontvangt.
Je kan je op elk moment terugtrekken uit de selectieprocedure. Ook de informatieavond is volledig vrijblijvend.
Als je naar een informatieavond over pleegzorg bent geweest in jouw provincie, kan de selectieprocedure starten. Voorbereiding en selectie kunnen een aantal maanden in beslag nemen. Wanneer je als pleeggezin geselecteerd bent, moet je wachten op een pleegzorgvraag. Of dat snel gaat, of integendeel maanden duurt, hangt af van je profiel als pleegouder en van de vragen die de dienst voor pleegzorg op dat moment krijgt. Het koppelen van een pleegkind aan een pleeggezin noemen we ‘matching’. Dat dient uiterst zorgvuldig te gebeuren en zal altijd in functie van de noden van het kind/de pleeggast zijn.
Pleegzorg betekent in ieder geval dat je eigen kinderen leren omgaan met kinderen die anders zijn opgegroeid dan zijzelf. Op termijn leren ze hun eigen situatie en de mogelijkheden die ze daaruit putten waarderen. Ze leren in het algemeen begrip opbrengen voor mensen die het moeilijker hebben.
Pleegzorg lukt beter als ook de eigen kinderen hun zegje gehad hebben in de beslissingsfase. Ze worden best op een aangepaste manier betrokken bij de hele pleegzorgsituatie en dienen er goed op voorbereid te worden. Zij zullen immers de aandacht van hun ouders met de pleegbroer of pleegzus moeten delen en zij worden bijna vanzelfsprekend de eerste speelkameraadjes. Tijdens de selectieprocedure zijn er meerdere momenten waarbij de eigen kinderen betrokken worden in de voorbereiding op pleegzorg. Er bestaat ook lectuur voor kinderen over pleegzorg. Enkele leestips kan je hier terugvinden.
De begeleider van de dienst voor pleegzorg legt eerst de pleegzorgvraag aan jou voor. Als je dan beslist om verder te gaan, volgt er een kennismaking en dikwijls ook een proefperiode met het pleegkind en zijn ouders of met de pleeggast. Ook daar kun je beslissen of je ermee doorgaat of niet.
Information on foster care in:
